کاپوتاژ چیست؟

حمل کالا از گمرک یک کشور به گمرک دیگر همان کشور از راه دریا را کاپوتاژ می‌گویند.  کاپوتاژ یا کران‌بری به‌صورت حمل‌ونقل هوایی، ریلی و جاده‌ای نیز امکان‌پذیر است. کاپوتاژ به روش حمل هوایی عبارت است از حمل‌ونقل مسافر، کالا یا محموله‌های پستی بین مبداء و مقصدی که در یک کشور باشد. کالاهایی که از راه دریا  یا رودخانه به مناطق آزاد حمل می‌شوند، اگر برای استفاده در این مناطق باشند شامل مقررات کران‌بری می‌شوند. در زمان ورود مجدد کالای کاپوتاژ، نیازی به پرداخت عوارض گمرک و سود بازرگانی نیست، ولی هزینه‌های گمرکی باید پرداخت شود. سواحل دریای خزر حمل‌ونقل کالا به‌صورت کاپوتاژ ندارد.

همچنین کالایی که از لحاظ نزدیکی راه یا رعایت صرفه تجاری از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر کشور با عبور از خاک کشور خارج حمل شود نیز مشمول مقررات کاپوتاژ می‌شود و در این موارد هرگاه کالای کاپوتاژی با وسایل‌نقلیه داخلی حمل شود وسیله‌نقلیه نیز تابع تشریفات کالای کاپوتاژی خواهدبود.

البته اداره کل گمرک می‌تواند حمل‌ونقل کالا به وسیله ادارات یا بنگاه‌های دولتی را در سواحل دریای خزر از تشریفات کاپوتاژ معاف داشته و محمولات مزبور را مانند حمل‌ونقل داخلی تلقی نماید.

درصورتی‌که کالا مجاز باشد، مجوز خروجی صادر می‌شود، ولی اگر کالای کران‌بری ممنوع باشد، قاچاق به حساب می‌آید.

شرایط اجرای عملیات کاپوتاژ چیست؟

• خروج کالای کاپوتاژی از خاک کشور و ورود دوباره آن از نقاطی می‌تواند صورت‌بگیرد که در آن نقاط گمرک دایر و آن گمرک برای انجام تشریفات کاپوتاژ مجاز و مفتوح باشد.
  (گمرک های مجاز برای انجام تشریفات کاپوتاژ از طرف اداره کل گمرک تعیین و جهت استحضار عامه آگهی می شود. در موارد استثنائی ممکن است حمل کالا به طور کاپوتاژ از گمرکات دیگر نیز اجازه داده شود، لیکن این اجازه فقط از طرف اداره کل گمرک پس از رسیدگی ممکن است صادر شود.)
• کالای کاپوتاژی از پرداخت حقوق گمرکی و سود و عوارض در موقع ورود دوباره معاف است ولیکن مشمول پرداخت هزینه‌های گمرکی مذکور در این آئین‌نامه است.
• هر کالایی را که صدور آن از کشور مجاز است می‌توان با انجام تشریفات و مقررات مذکور در بخش دوم این فصل به‌عنوان کاپوتاژ حمل نمود لیکن کالایی که طبق قوانین مخصوص ممنوع‌الصدور است و همچنین کالایی که صدور آنها به‌موجب تصویب‌نامه‌ها یا مقررات دیگر یا غیر مجاز یا مشروط باشد برای کاپوتاژ قبول نمی‌شود مگر با اجازه مخصوص اداره کل گمرک در هر مورد. اداره کل گمرک می‌تواند صدور چنین اجازه را در هر مورد علاوه‌برتودیع سپرده مذکور این آئین‌نامه به‌هرگونه قید و شرط دیگری هم که مقتضی بداند موکول و مشروط نماید.
• گمرک در هر مورد که لازم تشخیص بدهد می‌تواند قبول کالایی را برای کاپوتاژ به شرط بدرقه تا گمرک مقصد مشروط نماید در اینگونه موارد برای تعیین ماموران و هزینه مسافرت و فوق‌العاده آنها طبق مقررات این آیین‌نامه رفتار می‌شود.
• کالای کاپوتاژی باید در مدتی‌که از طرف گمرک مبداء تعیین می‌شود به گمرک مقصد برسد، مدت مذکور را گمرک مبداء در هر مورد با توجه به نوع وسایل‌نقلیه و مسافت و کیفیت راه و کیفیت فصول مختلف سال تشخیص و تعیین می‌نماید.
  (علاوه‌برمدت مزبور گمرک مهلت دیگری نیز برای ارائه گواهی‌نامه گمرک مقصد که حداکثر آن ۳ ماه از تاریخ صدور گواهی‌نامه مزبور خواهدبود تعیین نمود.)
  هرگاه صاحب کالای کاپوتاژی آن را ظرف مدت مقرر به مقصد جز در مورد قوه قهریه (فرس ماژور) نرساند مکلف به پرداخت جریمه از یکصد الی یک هزار ریال به تشخیص رئیس گمرک است.
• برای کالای کاپوتاژی اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و تسلیم می‌شود در این اظهارنامه تعداد، نوع بسته علامت، شماره وزن با ظرف، نوع کالا، وزن خالص و ارزش کالا و نام گمرک مقصد و راهی که کالا طی خواهدکرد بدون حک و قلم خوردگی قید خواهدشد.
• هرگاه کالای مورد اظهارنامه از نوع کالایی باشد که برای صادرات قطعی آنها از کشور قیود و شرایطی طبق قوانین و مقررات مربوط وضع شده یا در آتیه وضع شود صاحب کالا یا نماینده او ملزم است که انجام آن قیود و شرایط را در صورت نرسیدن کالا به مقصد، قبلا و به نحوی که مورد قبول گمرک باشد تضمین یا تامین کند.
• در مورد کالایی که صدور آن ممنوع یا غیرمجاز و یا مشروط است حمل آن به‌صورت کاپوتاژ فقط با اجازه مخصوص اداره کل گمرک می‌تواند صورت‌بگیرد در این موارد صاحب کالای کاپوتاژی یا نماینده او باید مبلغی معادل ۳ برابر فوب کالا به‌صورت سپرده به گمرک در مقابل اخذ قبض رسید بپردازد و در مواردی که اداره کل گمرک شرایط دیگری نیز برای حمل آن کالا به طور کاپوتاژ مقرر نموده باشد انجام آن شرایط را نیز موافق نظر گمرک محل قبلا” تامین یا تضمین کند.
• از سپرده موضوع این ماده حداقل ۱۰ درصد آن باید نقدا” یا تضمین بانکی تودیع شود و نسبت به بقیه گمرک مجاز است در مواردی که مقتضی بداند ضمانت کتبی معتبر بپذیرد.- همین که ورقه اظهارنامه کاپوتاژ تسلیم گمرک شد از طرف گمرک به معاینه و رسیدگی و ارزیابی کالا و تطبیق مشخصات مشهود با مندرجات اضهارنامه اقدام می‌شود.
• پس از اتمام عملیات ارزیابی و صدور پروانه کاپوتاژ در سه نسخه به هر یک از بسته‌های موضوع پروانه کاپوتاژ پس از نخ‌کشی یا مفتول‌کشی پلمپ گمرک الصاق می‌شود و دو نسخه از پروانه کاپوتاژ در اختیار صاحب کالا قرارمی‌گیرد.
• صاحب کالای کاپوتاژی مکلف است پروانه کاپوتاژ را در تمام مدت حمل همراه محموله نموده و کالای کاپوتاژی را از راه‌های مجاز خارج و وارد کند.
• در مورد کالای کاپوتاژی که ممنوع‌الصدور یا غیرمجاز و یا مشروط نسیت هرگاه سوانحی پیش‌آید که رسیدن محموله را به مقصد در مدت اعتباری که تعیین شده است غیر ممکن سازد ذینغع می‌تواند با ذکر علل و موجبات تاخیر کتب” از گمرک مبدا در خواست تمدید مدت بنماید، گمرک مبداء درصورتی‌که در خواست مزبور قبل از انقضاء مدت اعتبار رسیده باشد و علل اظهار شده را هم موجه تشخیص دهد می‌تواند مدت اعتبار را تمدید نماید.
• در مورد کالای کاپوتای که ممنوع‌الصدور یا غیر مجاز و یا مشروط اجازه تمدید در هر مورد باید با اطلاع گمرک مقصد نیز برسد و درصورتی‌که در خواست تمدید بعد از انقضاء مدت پروانه کاپوتاژ تسلیم شده‌باشد، اداره کل گمرک ضمن موافقت با تمدید، میزان جریمه انتظامی که باید اخذ شود نیز تعیین می‌نماید.

اظهارنامه کالای کاپوتاژ به دو صورت تنظیم می‌شود. در این اظهارنامه تعداد، نوع بسته، وزن، نوع کالا، ارزش کالا، نام گمرک مقصد و مسیری که طی می‌شود باید بدون خط خوردگی ذکر شود. کالاهایی که صادر شدن آن‌ها از کشور مجاز است را می‌توان با انجام  مقررات مربوطه‌به‌صورت کران‌بری حمل کرد. کاپوتاژ کالاهایی که صادر شدن آن‌ها ممنوع است یا کالاهای مجاز مشروط، با تعهد از گمرک انجام می‌شود. درصورتی‌که اعتبار پروانه کاپوتاژ برای رسیدن به گمرک مقصد گذشته باشد و تا ۳ ماه پس از انقضاء صاحب کالا گواهینامه ورود به گمرک مقصد را ارائه نکند، کران‌بری به‌این‌صورت تلقی می‌شود که به مقصد نرسیده است.

خروج کالای کاپوتاژی از خاک کشور و ورود مجدد آن، از مکانی می‌تواند صورت بگیرد که در آن گمرک وجود داشته‌باشد و آن گمرک برای انجام تشریفات کاپوتاژ مجاز و باز باشد. گمرک ایران از طریق آگهی، لیست گمرکات مجاز برای انجام تشریفات کاپوتاژ را مشخص می‌کند. در موارد استثنائی ممکن است حمل کالا به‌صورت کاپوتاژ از گمرک‌ خانه‌های دیگر نیز مجاز باشد اما این اجازه فقط از طرف اداره کل گمرک پس از رسیدگی ممکن است صادر گردد.

کاپوتاژ خودرو به شیوه است؟

 از آنجایی صادرات و واردات خودرو با سایر کالاها متفاوت است لازم است تا شیوه کاپوتاژ این نوع خودرو همخ آگاه باشید. زمانی‌که بخواهید با خودروی خود از کشور خارج شوید و دوباره به کشور بازگردید خودروی شما کالای کاپوتای محسوب می‌شود و به مجوزی از سوی گمرک نیاز دارد به بیانی دیگر کاپوتاژ خودروی مجوزی برای خارج شدن شما با خودرویتان از مرزهای کشور است برای وارد و خارج شدن خودرو نیازی به پرداخت حقوق، سود و عوارض بازرگانی نیست و فقط ملزم به پرداخت هزینه‌های گمرکی مربوط به کاپوتاژ خودرو است همچنین برگه‌ی کاپوتاژ به شما اجازه تردد بین‌الملی را به شما در میان کشور های پذیرنده ی کاپوتاژ را می‌دهد.