سیستم HS چیست؟

سیستم H.S‌ یک سیستم هماهنگ شده تعرفه و آمار برای دو و حتی چند منظوره‌کردن نمانکلاتور بود، قوت‌یافت و کار تدروین آن از سال 1970 آغاز گردید. از سیستم H.S(Harmonized System) جایگزین نمانکلاتور شورای همکاری 1978 استفاده شده است، به‌نحوی که در اکثر اسناد به این سیستم و طبقه‌بندی بر می‌خوریم. لزوم تدوین نمانکلاتور(H.S)  از سال‌ها قبل به لحاظ مشکلاتی که در طبقه‌بندی سیستم تعرفه بروکسل (BTN) و شورای همکاری گمرکی(CCCN)  وجود داشت(به دلیل مغایرت شماره‌های آماری و تعرفه که خود از دو سیستم متفاوت تشکیل شده است) احساس می‌شد. در سیستم H.S علاوه‌بر تحقق منظورهای گمرکی و تسهیل در طبقه‌بندی کالاها با مدد تجاربی که از نمانکلاتور‌های قبلی با تعرفه، تسهیل گردید و به‌اصطلاح  به نمانکلاتور چند منظوره مبدل گردید و عملا از ژانویه 1988 به‌مورد اجرا گذاشته‌شد.

هر کالا دارای ‌یک کد ( شماره تعرفه ) هشت رقمی‌استاندارد بوده و در تمامی‌سازمان‌ها از جمله سازمان امور مالیاتی کشور، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت‌ومعدن و تجارت بطور‌یکسان مورد استفاده قرار می‌گیرد که گویای مشخصات کالا است. سیستم H.S هم اکنون در ایران استفاده می‌شود که از قاعده عمومی ‌جهت طبقه‌بندی،‌ یادداشت‌های قانونی، ‌یادداشت توضیحی(تفسیر نمانکلاتور) تشکیل شده است. دارای ردیف‌های چهار رقمی(Heading)، همچنین ردیف‌های شش رقمی‌تحت‌عنوان (Code H.S) و فهرست الفبایی و همچنین آراء طبقه‌بندی است که مجموعا  کار طبقه‌بندی را در بیشتر موارد تسهیل می‌کند.

جهت پیدا کردن H.S کالا مراحل زیر را انجام دهید:

• وارد سایتir  شوید.
• در قسمت پایین صفحه روی ( درختواره ایرانکد ) کلید کنید.
• در صفحه جدیدی که برای شما باز شده است روی ( تب درخت‌واره‌های بین‌المللی ) کلید کنید.
• در این قسمت شما طبقه‌بندی HS را مشاهده میکنید.

در نمانکلاتور H.S  هر قسمت از ‌یک تا چند فصل تشکیل شده است، بزرگترین قسمت ‌یعنی قسمت‌یازدهم از فصل 14 و کوچکترین آنها قسمت سوم و بیست‌و‌یکم هر ‌یک از‌ یک فصل تشکیل شده است. بعضی فصل‌ها از چند بخش Heading و بعضی از چندین بخش تشکیل شده، بعضی بخش‌ها از چند زیربخش  Subheading   و بعضی از چندین Subheading تشکیل شده‌اند.

فصول H.S  عبارتند از:

• قسمت اول: حیوانات زنده، محصولات حیوانی.
• قسمت دوم: محصولات نباتی.
• قسمت سوم:چربی‌ها و روغن‌های حیوانی‌یا نباتی، فرآورده‌های ….
• قسمت چهارم: محصولات صنایع غذایی، نوشابه‌ها، آبگون‌های الکلی و ….
• قسمت پنجم: محصولات معدنی.
• قسمت ششم: محصولات صنایع شیمیایی ‌یا صنایع وابسته به آن.
• قسمت هفتم: مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد، کائوچو و اشیاء ….
• قسمت هشتم: پوست خام، چرم، پوست‌های نرم و اشیاء ساخته شده از این مواد، اشیاء.
• قسمت نهم: چوب و اشیاء چوبی، زغال چوب، چوب پنبه و اشیاء چوب پنبه ای، … .
• قسمت دهم: خمیرچوب ‌یا سایر مواد الیافی سلولزی، کاغذ ‌یا مقوا برای بازیافت.
• قسمت‌یازدهم: مواد نسجی و مصنوعات از این مواد.
• قسمت دوازدهم: کفش، کلاه، چترآفتابی، عصا، عصای صندلی شو، شلاق و تازیانه، … .
• قسمت سیزدهم: مصنوعات از سنگ، گچ، سیمان، پنبه نسوز (Asbestos)، میکا ، … .
• قسمت چهاردهم:مروارید طبیعی‌یا پرورده، سنگ‌های گرانبها‌یا نیمه گرانبها، فلزات … .
• قسمت پانزدهم:فلزات معمولی و مصنوعات آنها.
• قسمت شانزدهم:ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی، اجزاء و قطعات آنها و ….
• قسمت هفدهم: وسایل نقلیه زمینی، هوایی، آبی و تجهیزات ترابری مربوط به آنها.
• قسمت هجدهم: آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی، سینماتوگرافی، سنجش، کنترل،… .
• قسمت نوزدهم: اسلحه و مهمات، اجزاء و قطعات و متفرعات آنها.
• قسمت بیستم: کالاها و مصنوعات گوناگون.
• قسمت بیست و‌یکم:اشیاء هنری، اشیاء کلکسیون‌یا عتیقه.

تعرفه گمرکی چیست و آیا تعرفه‌های تمام کشورها از هر لحاظ مثل هم هستند؟(با فرض استفاده از‌یک سیستم طبقه‌بندی مثل (H.S؟

اصطلاح تعرفه در زبان انگلیسی (tariff) خوانده می‌شود و واژه تعرفه از ریشه عربی کلمه عرف(به معنی شناخت) است و نیز اجرای مقررات گمرکی مستلزم اطلاع از کم و کیف و شناختن یا معرفی آن تحت شماره تعرفه‌ یا (Heading) معینی است. طبقه‌بندی‌ها ‌یا نمانکلاتور‌های گمرکی را تعرفه گمرکی‌ یا تعرفه‌های گمرکی و ردیف‌های آن را شماره تعرفه خواندند. تعرفه گمرکی سیستم طبقه‌بندی از کلیه کالاهایی است که جنبه بازرگانی بین‌المللی دارند. تعرفه گمرکی بر اساس قاعده منظم با تقسیم کالاها به گروه‌های بزرگ و کوچک و کوچکتر مانند: قسمت(Section)، فصل(Chapter)، ردیف اصلی(Heading) و ردیف‌های فرعی آماری(Sub_Heading) ممکن است کالاها را در چند هزار شماره جا داده باشند.  برای مثال در تعرفه‌ یا نمانکلاتور شورای همکاری گمرک به 2094 شماره اصلی و فرعی آماری و در تعرفه H.S به‌پیش از پنج هزار شماره اصلی و فرعی می‌رسد. تعرفه‌های گمرکی جهت مقاصد گمرکی، وضع مقررات صادرات و واردات و همچنین برداشت‌های آماری و حتی حمل و نقل بین المللی، در شناسایی و معرفی مشخصات کالا درمورد استفاده و توجه خاص قرار می‌گیرد.

تعرفه گمرکی بین‌المللی است و تقریبا اکثر کشورها از ‌یک نمانکلاتور پیروی می‌کنند. قابل توجه است که بداینم بیشتر کشورهای عضو WTO از سیستم تعرفه H.S استفاده می‌کنند. تعرفه گمرکی کشورها صرف‌نظر از اینکه ممکن است در بیشتر موارد از‌ یک نمانکلاتور گمرکی گرفته شده باشد(نظیر بیشتر کشورهای عضو شورای همکاری گمرکی) از لحاظ وضع زیر تعرفه‌ها ، نرخ حقوق گمرکی و سایر حقوق ورودی مثل هم نیستند و بنا به متقاضیان هر کشور این حقوق و شرایط ورود و صدور متفاوت است.

کارکرد سیستم H.S چیست؟

تا سال ۲۰۱۵، ۱۸۰ کشور به استفاده از HS در ساختار طبقه‌بندی صادرات کالا و واردات کالا در گمرکات خود پیوسته‌اند. کد تعرفه H.S در گمرکات دنیا برای انجام تشریفات گمرکی، بنگاه‌های متولی آمار و اطلاعات تجاری، سایر نهادهای دولتی فعال در امر تجارت برای امور نظارت و کنترل صادرات کالا و واردات کالا مورد استفاده قرارمی‌گیرد.

مهم‌ترین کارکرد سیستم H.S عبارتند از:

• تعرفه‌های گمرکی.
• جمع‌آوری اطلاعات و آماری تجارت بین‌المللی.
• قوانین مبدا (rule of origins).
• جمع‌آوری مالیات داخلی.
• استفاده از این تعرفه‌های کالای در مذاکرات تجاری و تعرفه‌های ترجیهی.
• تعرفه‌های مربوط به حمل‌ونقل کالا.
• طبقه‌بندی کالاهای خطرناک، نیاز به قرنطینه، بهداشتی و ….
• کمک به مدیریت ریسک در تشریفات گمرکی.

این تعاریف بر گرفته از هزار پرسش و پاسخ گمرک و بازرگانی نوشته رضا بنایی است.