ترخیص‌کار کیست؟
در‌این مقاله به‌توضیح آنکه به چه‌کسی ترخیص‌کار می‌گویند، علت احیتاج به‌ترخیص‌کار و به شرح وظایف ترخیص‌کار به‌طور کامل می‌پردازیم. ترخیص‌کار گمرک، شخصی است حقوقی‌یا حقیقی که از جانب شما وکالت دارد تا مراحل ترخیص کالا از گمرک را انجام دهد. ترخیص‌کار حقوقی شخصی است که شرکتی به‌نام خود ثبت می‌کند و به‌نام شرکت کار ترخیص را انجام می‌دهد و ترخیص‌کار حقیقی فردی است که مستقلا‌این خدمت را ارائه می‌دهد. ترخیص‌کار گمرک باید به‌تمامی مفاهیم و اصلاحات امور گمرکی مسلط باشد. اما نکته مهم‌این است که شما به‌عنوان واردکننده کالا با حق‌العملکار سروکار دارید.
حق‌العملکارشخصی است که با دادن آزمون‌های متعددی در گمرک مجوز حق العمکاری دریافت می‌کند. حق‌العملکار ترخیص‌کار را استخدام می‌کند. پس ترخیص کالا از گمرک را به‌عهده حق‌العملکار است و او ترخیص‌کار را استخدام می‌کند تا‌این عملیات را انجام دهد. بنابراین با توجه به آنچه که در خصوص معرفی ترخیص‌کار گمرک گفتیم؛ وظیفه‌ی‌این شخصیت در واقع ترخیص کالاهای وارداتی از گمرک است، اما توجه کنید که انجام ترخیص توسط ترخیص‌کار همواره به‌یک سری الزامات قانونی و اسناد و مدارک نیازمند است تا فرآیندهای مربوط به ترخیص کالا از گمرک به شکل اصولی و کاملا قانونی انجام شود.
ترخیص‌کار معتبر گمرک دارای چه ویژگی‌هایی است؟
- ترخیص‌کار گمرک باید از نظر اخلاقی امانتدار، صادق و قابل اعتماد باشد.
ارزش کالاهای وارداتی در اغلب موارد بسیار بالا بوده و برای آنکه صاحب کالا یا واردکننده کالا بتواند با خیالی آسوده به ترخیص‌کار وکالت بدهد، لازم است که قبل از هرچیز بتواند به وی اعتماد کند. بر همین‌اساس لازم است بگوییم که تجار به مرور زمان و کار با ترخیص‌کاران مختلف می‌توانند به‌راحتی ترخیص‌کاران امانتدار را شناسایی نمایند و فعالیت‌های خود را به آنها بسپارند.
- حق‌العملکار گمرک باید دارای کارت حق‌العملکاری باشد.
اینگونه می‌تواند خود را قانونی و مورد تایید مراجع مربوط به گمرک نشان دهد. بر همین‌اساس یک ترخیص‌کار گمرک معتبر پیش‌از هر اقدامی باید به سازمان‌های مربوطه مراجعه نموده و در زمینه دریافت کارت حق‌العملکاری خود اقدامات لازم را به انجام رساند.یک نکته مهم در زمینه اعتبار کارت حق‌العملکاری‌این‌است‌که کارت‌ها اعتباری به‌مدت یک سال دارند، اما در صورت تمایل تا چهار مرتبه قابل تمدید هستند، یعنی اگر ترخیص‌کار گمرک مرتکب خطایی نشود، می‌تواند با کارت خود به مدت پنج سال فعالیت کند؛ اما توجه کنید که پس از طی‌این دوره باید برای اخذ مجدد پروانه حق‌العملکاری اقدام نماید.
- سن و مدارک تحصیلی‌یک ترخیص‌کار مهم است.
یک ترخیص‌کار باید بالای 25 سال سن داشته و دارای حداقل مدرک کاردانی امور گمرکی‌یا مدرک کارشناسی سایر رشته‌ها باشد. علاوه‌بر مدارکی که نام بردیم یک ترخیص‌کار معتبر باید فاقد سوء پیشینه یا سابقه‌های کیفری و قاچاق نیز باشد.
چه احتیاج به ترخیص‌کار است؟
نداشتن تجربه و دانش کافی در زمینه ترخیص کالا از گمرک می‌تواند منجر به طولانی‌شدن پروسه ترخیص شده و در نتیجه هزینه‌های شما را افزایش دهد، زیرا با طولانی‌شدن زمان ترخیص، کالاهای شما مدت بیشتری را باید در انبار گمرک بماند و لذا لازم است که هزینه بیشتری را در خصوص نگهداری کالاهای خود در انبار گمرک پرداخت نمایید. ترخیص کالا از گمرک نیازمند رعایت یک سری قوانین است که نبود شناخت آنها و فقدان تجربه کافی در‌این زمینه، قطعا با مشکلات مختلفی مواجه خواهید شد و در نهایت فرآیند ترخیص کالا از گمرک به‌یک فرآیند سخت و طاقت‌فرسا تبدیل می‌شود. برای پیشگیری از بروز چنین مسائلی لازم است که به یک ترخیص‌کار گمرک با تجربه مراجعه کنیم تا مراحل مربوط به ترخیص را بدون هیچ‌گونه مشکلی تا پایان به‌انجام برسانیم. همچنین طولانی‌شدن پروسه ترخیص کالاها از گمرک موجب می‌شود سرمایه تاجر به‌صورت راکد در انبار گمرک بماند و با این اتفاق ضررهای سنگین مالی برای وی به‌وجودآورد؛ بنابراین با برخورد به‌چنین حادثه‌ای تاجر مجبور می‌شود برای جبران خسارت‌های خود قیمت کالاها را افزایش دهد. اما توجه داشته‌باشید که افزایش قیمت نه‌تنها بر بازار تاثیر می‌گذرد بلکه موجب می‌شود قیمت کالا از قیمت کالای رقبا بالاتر رفته و لذا با این اتفاق کالا از دور رقابتی رقیبانش خارج شود که با این اوصاف خسارت‌های سنگین‌تری برای تاجر به‌وجودمی‌آید.
وظایف ترخیص‌کار چیست؟
مهمترین وظیفه ترخیص‌کار، صرفه‌جویی در زمان‌وهزینه، جهت ترخیص‌بار و انجام هماهنگی‌های لازم با گمرکات، به‌عنوان نماینده‌ی صاحب‌کالا است. با توجه به‌وجود قوانین سخت واردات و صادرات در کشور ما می‌بایست پیش از ورود یا خروج انواع بار از گمرکات، افراد حقیقی یا حقوقی نسبت به ثبت سفارش اقدام نمایند. یکی‌دیگر از وظایف ترخیص‌کار این‌است‌که؛ مجوز حق ورود به کشور را پیش‌از وارد نمودن کالا توسط مبادی گمرکی بگیرد. ترخیص‌کار اطلاعات جامعی از قوانین صادرات یا واردات گمرک کشور و بین‌المللی دارد. مهارت بالای ترخیص‌کار گمرک باعث می‌شود تا صاحب بار کمترین ضرر را ناشی از امورات گمرکی ببیند. علاوه‌بر مجوزهای ثبت سفارش برای صادرات یا واردات، مجوزهای جانبی فراوان دیگری نیز هستند.
فردی که اقدام به‌ترخیص می‌نماید باید با اطلاع از مجوزها و انجام سریع آنها می‌تواند به صاحب بار در ترخیص به‌موقع کالاها و اجناس کمک نماید.
پس از اعلام ورود بار توسط شرکت‌های حمل‌ونقل زمینی، دریای و هوایی، ترخیص‌کار باید با اخذ اصل مدارک حمل از صاحب کالا به گمرک مربوطه مراجعه کند. این اسناد معمولاً از طریق پست به صاحب کالا می‌رسد و ترخیص‌کار پس از دریافت مدارک به شرکت حمل که معمولاً در گمرک مربوطه مستقر است مراجعه می‌کند و با ارائه‌ی اصل اسناد حمل، تقاضای قبض انبار می‌نماید. در‌این مرحله هزینه‌هایی چون هزینه صدور THC، ترخیصیه و قبض انبار توسط صاحب کالا پرداخت می‌شود.
ترخیص‌کار قبل از ارائه اسناد به گمرک باید اسناد را به بانک جهت ظهرنویسی و پروسه‌های بانکی ازجمله ارائه کد ساتا ارائه کند. پس از طی مراحل بالا، ترخیص‌کار طبق اسناد ارائه شده، کالا را در سامانه EPL گمرک اظهار می‌کند.
بعد از مرحله اظهار، مبلغ واریزی برای گمرکی مشخص می‌شود. اگر کالا معافیت داشته‌باشد، این مبلغ پرداخت نمی‌شود در غیر‌این‌صورت مبلغ معلوم شده به صاحب کالا اعلام شده و ایشان مبلغ را به ترخیص‌کار جهت پرداخت در سیستم بانکی می‌پردازد. در‌این مرحله مسیر سبز، زرد و قرمز مشخص می‌گردد.
اگر مسیر سبز باشد وظایف ترخیص‌کار‌این است که باید به‌سرعت با مراجعه به درب‌خروج و اخذ اجازه‌ی خروج کالا، به شرکت‌های حمل اعلام بار می‌کند. سپس یکی از شرکت‌های حمل تجهیزیه مناسب (وسیله حمل کالا) را جهت بارگیری و ارسال به انبار کالای کارفرما فراهم می‌کنند.
اگر مسیر زرد باشد پرونده باید به‌یکی از کارشناسان مجازی در یکی از گمرکات کشور ارسال می‌شود و آن کارشناس راجع‌به پروژه کارشناسی کرده و طی آن ممکن است مدارکی را طلب کند.
ممکن است کارشناس مربوطه ایراداتی به قیمت، کیفیت کالا و… داشته‌باشد و دیدگاه‌هایی را ارائه دهد که در عمل باعث طولانی‌تر شدن پروسه ترخیص از گمرک شود.در صورت زرد شدن مسیر، ترخیص‌کار موظف است تمامی مدارک ابتدایی را مجدد بارگذاری نموده و علاوه بر پاسخگویی به‌ایشان تمامی‌مدارک درخواست شده از طرف کارشناس را نیز فراهم آورد.
ممکن است در‌این مرحله کارشناس ارزش کالا را نپذیرد و یا تعرفه‌ای که ترخیص‌کار‌یا صاحب کالا برای بار مشخص کرده است را پذیرا نباشد.در صورت اقناع کارشناس مربوطه مسیر سبز شده و کالا اجازه خروج از گمرک را خواهد داشت.
اگر مسیر قرمز باشد علاوه‌بر کارشناس مجازی گمرک کارشناسی دیگر جهت ارزیابی حضوری مشخص می‌کند. ترخیص‌کار موظف است با هماهنگی با این ارزیاب جهت بررسی فیزیکی بار حاضر شود. در‌این‌مرحله ترخیص‌کار باید توجه داشته‌باشد که آسیبی به بار نرسد و چنانچه گمان می‌کند این ارزیابی موجب صدمه به بار می‌شود تمهیدات لازم جهت هماهنگی با لیفتراک، جرثقیل یا کارگران برای جابجایی ایمن محصول را بی‌اندیشد. در‌این‌ارزیابی، کارشناس گمرک با توجه به اسناد و مدارکی که در دست دارد، packing list, invoice و بارنامه را مورد بررسی دوباره قرار می‌دهد.
موارد زیر می‌تواند در‌این بررسی مورد ارزیابی قرار گیرد:
- همخوانی سال ساخت محصول با ادعای ثبت شده در برگه واردات محصول.
- نوع یا مستعمل‌بودن کالا و تطابق آن با ادعای واردکننده.
- مدل دستگاه، کشور سازنده، کشور مبدأ حمل و… از دیگر مواردی است که ارزیاب آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر در بررسی انجام شده بار مورد تأیید کارشناس قرار گیرد، گزارشی خطاب به کارشناس مجازی ارسال شده و ایشان سلامت واردات و اجازه ترخیص را صادر می‌کند.
