چه مراحلی باید برای ترخیص کالا از گمرک طی شود؟
ترخیص کالاها نیازمند اسناد و مدارکی است که طبق مقررات می‌بایستی تهیه و به گمرک عرضه شوند تا پس‌از پرداخت عوارض، اجازه ترخیص کالا از گمرک صادر شود. پس باید جهت سرعت‌بخشیدن در امور ترخیص کالا از ابزار و امکاناتی استفاده نمود تا درحداقل زمان این امر انجام گردد. به‌انجام تشريفات گمركي لازم براي اجازه صدور كالا ، ورود براي مصرف داخلي يا جابه‌جایي به‌موجب رويه‌هاي گمركي ديگر ترخیص کالا می‌گویند. ترخیص کالا یکی از مهم ترین فرایند‌‌‌ها در حوزه لجستیک است؛ زیرا اگر شناخت کافی به‌مراحل ترخیص نداشته‌باشید موجب‌می‌شود کالای شما قاچاق شمرده‌شود و خسارت‌‌‌های مالی و اعتباری فراوانی برای شما به‌وجودمی‌آورد. شناخت تمام قوانین و مقررات جابه‌جایی کالاهای وارداتی و یا به عبارتی آشنایی با چگونگی انجام مراحل ترخیص کالا از گمرک می‌تواند برای هر تاجر و بازرگانی امری مهم و پر فایده باشد. البته نوع ترخیص در حمل‌ونقل‌‌‌های زمینی، ریلی، دریایی و هوایی متفاوت است و حتی ترخیص هر نوع کالا با کالای دیگر متفاوت است، برای‌مثال فرایند ترخیص کانتینر نفت با کانتینر گوشی موبایل آیفون متفاوت است اما مراحل‌کلی برای ترخیص وجود دارد که به شرح زیر است:
مرحله اول برای ترخیص کالا از گمرک ابتدا باید کالای موردنظر به‌امورگمرکی برسد، کالا به اماکن گمرکی تحت‌نظارت گمرک وارد و قبض انبار گمرکی (قبض انبار شامل تمامی اطلاعات موردنظر مربوطبهکالا است.) دریافت گردد. سپس قبض انبار گمرکی را دریافت کند.
مرحله دوم می‌بایست تمامی مدارک را تهیه و آماده‌سازی کرد، درصورت نیاز قبل از اظهاربه‌گمرک مربوطه, اسناد به بانک عامل جهت بررسی و تایید ارسال شود.
مرحله سوم فرم اظهارنامه را با مدارک موردنظر از طریق سامانه EPL کامل کرد، تکمیل اظهارنامه در سامانه EPL و ورود اطلاعات مربوطبهکالا در‌‌این سیستم و به‌صورت آنلاین است. انجام این مرحله آنلاین بوده و نیازی به‌مراجعه حضوری نیست. طبق دستورالعملی که در سایت رسمی گمرک(irica.gov.ir) برای ترخیص انواع کالا بیان شده‌است، ارائه اظهارنامه گمرکی و کلیه اطلاعات مربوطبهکالا برای ترخیص آن لازم و ضروری است.
مرحله چهارم کوتاژ اظهارنامه را دریافت کرده و مسیر اظهارنامه را مشخص می‌کنیم، دایره احراز هویت که دایره فنی گمرک است، اسناد شما را بررسی کرده و در صورتی که تایید کند برای شما یک شماره ثبت یا کوتاژ اختصاص می‌دهد. دریافت کوتاژ به‌‌این معنی است که اظهارنامه واردات‌یا صادرات کالای شما با یک شماره اختصاصی ثبت‌شده‌است و سپس مهر می‌شود.
مرحله پنجم در گمرک، کنترل و ارزیابی کالا صورت گرفته و کالای شما توسط کارشناسان یکی از سه مسیر سبز، زرد و قرمز قرار می‌گیرد.
مرحله ششم باید مجوزهای موردنظر دریافت کنیم، درصورتی‌که کالای شما نیازمند مجوز‌‌‌ها و مدارک لازم جهت آزادسازی کالا و گواهی نامه‌‌‌های تعیین شده توسط کارشناسان باشد، در‌‌این مرحله باید تکمیل شود.گواهی‌‌‌هایی از قبیل استاندارد، بهداشت، مخابرات، قرنطینه، انرژی اتمی، تجهیزات پزشکی، جهاد و…. است.
مرحله هفت کارشناسی است که باید تعرفه‌‌‌ها و ارزش اظهارنامه بررسی شود، کارشناس (مجازی) با توجه به اطلاعات‌اظهارنامه و ارزیابی کالا و تطبیق آن با اسناد اظهارنامه, کالا را از نظر ارزش و تعرفه و مطابقت با قوانین و مقررات مورد بررسی قرار می‌دهد. کارشناس موارد زیر را مورد بررسی قرار می‌دهد:
- بررسی اسناد.
- نظارت‌برتخصیص سیستمی مجوزهای مورد نیاز.
- نمونه گرفتن برای تعیین ماهیت کالا درصورت لزوم توسط سازمان‌‌‌های مرتبط و اعلام نظربه‌گمرک به شکل سیستمی.
- کارشناسی نهایی.
- پرداخت حقوق‌ورودی.
- مسئول سرویس کنترل و تایید نهایی را انجام می‌دهد.
- پروانه الکترونیکی صادر می‌شود.
- پیامک به واردکننده کالا برای اعلام تأییدنهایی اظهارنامه در سامانه جامع امورگمرکی ارسال می‌گردد.
مرحله هشتم حقوق و عوارض گمرکی را پرداخت می‌کنیم؛ این هزینه در گمرکات مختلف، مواردی مانند هزینه تخلیه‌وبارگیری، بیمه کالا، مدت زمان رسوب کالا و …. است.
مرحله نهم کالاها را از انبار بارگیری و تحویل می‌گیریم، زمانیکه با شرکت حمل‌ونقل تسویه انجام می‌شود، بعد از دریافت قبض انبار و مدارک مورد نیاز آن ، مجوز بارگیری از گمرک صادر می‌شود و باید هزینه انبارداری پرداخت شود.
مرحله آخر کالا را از گمرک خارج می‌کنیم، پس از طی‌نمودن تمامی مراحل، صاحب کالا می‌تواند بیجک انبار را از انباردار گمرک دریافت کند. در واقع انباردار پس‌از کنترل پروانه سبز گمرکی مهر درب‌خروج، بیجک انبار را صادر می‌کند و صاحب کالا می‌تواند برای بارگیری کالا ، وسیله‌نقلیه موردنظر خود را را وارد گمرک کند البته در‌‌این‌مرحله کالا مجددا بررسی می‌شود.
شما می‌توانید برای راحتی و آسوده بودن مراحل ترخیص خود را به یک ترخیص‌کار بسپرید.
تمامی مدارک مورد نیاز جهت ترخیص کالا از گمرک در بخش واردات به شرح زیر است:
- بارنامه.
- ترخیصیه.
- قبض‌انبار.
- فاکتور یا سیاهه‌خرید.
- لیست عدلبندی.
- پیش فاکتور‌یا پروفورما اینویس.
- مجوز ثبت‌سفارش.
- گواهی مبدأ.
- بیمه‌نامه.
- گواهی بازرسی.
- اعلامیه تأمین ارز یا نامه برات وصولی.( در صورت نیاز)
- پروانه بهره‌برداری. (حسب مورد برای شرکت‌‌‌های تولیدی)
- کاتالوگ. (در صورت نیاز)
- مجوزهای قانونی موردنیاز پیش‌ازاظهار از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، قرنطینه نباتی و سایر.(در صورت نیاز)
- تصویر کارت بازرگانی آورنده کالا (برای احراز در سامانه کدینگ تنها برای مرتبه اول)
- وکالتنامه رسمی به حق العملکار گمرک‌یا نماینده.
تمامی مدارک مورد نیاز جهت ترخیص کالا از گمرک در بخش صادرات به‌شرح زیر است:
- قبض انبار.
- فاکتور‌یا اینویس.
- لیست عدلبندی.
- پروانه بهره‌برداری. (حسب مورد برای شرکت‌‌‌های تولیدی)
- کاتالوگ بروشور یا آنالیزکالا. (در صورت نیاز)
- مجوزهای قانونی موردنیاز پیش‌ازاظهار از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، قرنطینه نباتی و سایر. (حسب مورد)
- گواهی استاندارد.
- تصویر کارت بازرگانی آورنده‌کالا. (برای احراز در سامانه کدینگ تنها برای مرتبه اول)
- وکالتنامه رسمی به‌حق‌العملکار گمرک یا نماینده.
برای درک بهتر عملیات ترخیص باید به مفاهیم و اصلاحات بهتر است به امورگمرکی مسلط‌باشید.
