لجستیک به‌چه‌معنا و تاریخچه آن چیست؟
لجستیک هم واژه منطق (logic) و هم واژه تدارکات(logistics) از کلمه یونانی “logos” به‌معنای «عقل» ناشی می‌شود. اما در حالی‌که منطق مستقیما از واژه یونانی سرچشمه می‌گیرد، لجستیک مسیر طولانی‌تری را در پیش گرفت، ابتدا به زبان فرانسوی به‌عنوان “logistique” به‌معنای «هنر محاسبه» و سپس از آنجا به انگلیسی رفت. لجستیک از همان الگوی سایر اسم‌های جمع پیروی می‌کند. مانند بالستیک، زبان‌شناسی، آمار یا فیزیک که حوزه‌های تحصیلی را نشان می‌دهند و فعل مفرد یا جمع می‌گیرند. منطق که به‌طور دقیق در مفرد به کار می‌رود، علمی است که به اصول صوری عقل می پردازد. لجستیک در فرهنگ لغت با کلمات زیر توصیف شده است: “برنامه‌ریزی و اجرای کارآمد انواع محصولات، خدمات و جریان اطلاعات در زنجیره تامین از نقطه شروع تا پایان برای رفع نیازهای مشتریان، از جمله حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی و کنترل لجستیک تامین مواد و اطلاعات در زنجیره تامین پل بین تامین‌کنندگان و مشتریان است.
طبق مقاله لوماس و تیم در سال 2001، کلمه لجستیک در انگلیسی در سال 1898 در مقاله ظاهر شد. بسیاری از مقالات به این واقعیت اشاره دارند که لجستیک از کلمه فرانسوی “Logistique” است که برای اولین بار در کتاب “هنر جنگ” در سال 1838 توسط بارون‌هانری دو جومینی که در زمان ناپلئون ژنرال ارتش فرانسه بود ظاهر شد. مقاله فرانکل و تیم در سال 2008 نشان داد که “زنجیره تامین” و “مدیریت زنجیره تامین” برای اولین بار در دهه 1980 شناخته شدند. مقاله استوک در سال 2009 به طور دقیق تر بیان کرد که اکثر محققان معتقدند اصطلاح “مدیریت زنجیره تامین” توسط کیت الیور از بوز آلن همیلتون در سال 1982 در فایننشال تایمز معرفی شده است. کلمه “لجستیک” در ژانویه 1810 در “مجله اسکاتلندی و متفرقه ادبی ادینبورگ” آغاز شد.
مدیریت لجستیک توسط ارتش بریتانیا بسیار قبل از شروع جنگ جهانی اول ایجاد شد که در آن یک سیستم زنجیره تامین نظامی با زیرساخت‌هایی مانند: جاده‌ها، راه‌آهن‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها، فروشگاه‌های عرضه و وسایل نقلیه برای حمل سلاح و نیرو استفاده گردید. در ایالات متحده، که توزیع محصولات کشاورزی خود را در سراسر قاره در اواخر قرن 19 آغاز کرد، سیستم توزیع کالاهای صنعتی توسعه یافت. این در نهایت منجر به شروع علم مدیریت لجستیک در ایالات متحده در سال 1964 شد. بخش عمومی مدیریت تدارکات را تا کنون در عملکرد تجاری خود تطبیق داده است.
برای بخش بازرگانی و صنعتی، لجستیک نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها دارد که به نوبه خود باعث افزایش سود می‌شود. همچنین به‌عنوان یک ابزار مهم در ایجاد رقابت استفاده می‌شود زیرا به ایجاد اثربخشی در خدمات به مشتریان کمک می‌کند، ارتباط خوبی با مشتری داخلی و خارجی برقرار می‌کند و به‌عنوان پایه‌ای برای رشد کسب‌وکار با کمک فناوری اطلاعات سریع عمل می‌کند.
چگونه لجستیک به تکامل رسید؟
لجستیک در درجه اول به‌عنوان یک اصطلاح نظامی در نظر گرفته می‌شود زیرا اولین کاربرد این اصطلاح در کاربرد نظامی یافت شد. استفاده گسترده نظامی از کلمه لجستیک در طول جنگ جهانی دوم زمانی که کشورها متوجه شدند که حفظ جریان زرادخانه برای پیاده نظام در زمین چقدر مهم است. پس از پایان جنگ جهانی دوم، شرکت‌ها و مشاغل در ایالات متحده این کلمه را پذیرفتند و شروع به اجرای آن در فرآیندهای تجاری عادی کردند. این اجرا از دهه 60 شروع شد و تا به امروز ادامه دارد. تکامل لجستیک در دهه 1990 را می‌توان به “مدیریت توزیع فیزیکی” در دهه 1970 ردیابی کرد، زمانی که هیچ هماهنگی بین عملکردهای مختلف یک سازمان وجود نداشت و هر یک متعهد به رسیدن به هدف خود بودند. این رویکرد نزدیک بینی سپس در دهه 1980 به “مدیریت لجستیک یکپارچه” تبدیل شد که خواستار ادغام عملکردهای مختلف برای دستیابی به یک هدف در کل سیستم بود. لجستیک شامل به دست آوردن محصول مناسب، با کمیت و کیفیت مناسب، در مکان مناسب در زمان مناسب، برای مشتری مناسب با هزینه مناسب است. شبکه لجستیک متشکل از تامین‌کنندگان، خرده فروشان و کاربران است. هدف از یک شبکه لجستیک یکپارچه در یک زنجیره تامین، انجام سفارشات مشتری از طریق ارائه ابزار مکانی برای ارائه محصولات و خدمات به کاربران نهایی است. در طول دوره گسترده جهانی شدن در طول دهه 1990 بود که شرکت‌ها شروع به صادرات کردند و اهمیت بیشتری داشتند. کشورهای دارای کنگلومراهای بزرگ اکنون در خط مقدم صحنه تجارت قرار داشتند و حمل‌ونقل کالا به‌عنوان یک عامل مهم در اینجا در نظر گرفته می‌شد.
حمل‌ونقل و تلاش برای دستیابی به نوآوری‌های جدید در اینجا موجی از رقابت را در شرکت‌ها به وجود آورد. سازمان‌ها در یک نبرد یا رقابت با یکدیگر بودند، بر سر اینکه چه کسی کالاها را در زمان‌های بی‌سابقه تحویل می‌دهد. همین رقابت و این دوران جهانی شدن بود که تاریخ لجستیک را به شکل امروزی شکل داد.
حوزه مدیریت لجستیک مستلزم تلاش‌های انجام شده برای اطمینان از کارآمدی تمام مراحل فرآیند حمل‌ونقل، بدون تفاوت یا ناهماهنگی است. هزینه‌های لجستیک بخش قابل توجهی از قابلیت‌های هزینه هر سازمان را تشکیل می‌دهد، به همین دلیل است که شرکت‌ها اقداماتی را انجام می دهند تا اطمینان حاصل کنند که این هزینه‌ها را به بهترین شکل ممکن خرج می کنند.
هدف مدیریت لجستیک یافتن مواد اولیه ارزان قیمت و انتقال آنها به فرآیند تولید به سریع‌ترین روش و با کمترین هزینه است. هنگامیکه روی مواد خام کار می‌شود و کالاهای نهایی از آن ساخته می‌شود، هدف نهایی اندیشیدن به روش‌های مقرون‌به‌صرفه برای فروش کالاهای نهایی در سراسر جهان است.
در همین زمان بود که کسب‌وکارها شروع به یکپارچه‌سازی کردند و فرآیندهای تجاری متعددی را با هم ترکیب کردند تا از نتایج کار سخت خود بهره ببرند. عامل زمان نیز وارد شد، زیرا سازمان‌ها پیشرفت‌های جدیدی را اجرا کردند تا اطمینان حاصل کنند که زمان صرف شده به طور قابل‌توجهی کمتر از زمانی است که برخی از رقبای آنها برای یک شغل مشابه به همان شیوه صرف می‌کنند.
اهمیت لجستیک در حال حاضر به حدی است که سازمان‌ها به دلیل اینکه چگونه می‌توانند به آنها در حفظ سهم بازار مناسب خود در بازار کمک کنند، آن را بسیار اهمیت می‌دهند. سازمان‌ها متوجه می‌شوند که لجستیک می‌تواند سهم بازار آنها را که در حال حاضر بر اساس میزان رقابتی بودن آنها با پیشنهاداتشان در تعادل است، ایجاد یا شکست دهد.
