شورای همکاری گمرکی چیست؟
سازمان جهانی گمرک (W.C.O)یا شورای همکاری گمرکی (C.C.C) در 15 دسامبر سال 1950 با توافق دولت‌های آلمان، بلژیک،ایران، دانمارک، یونان، فرانسه، یونان،ایسلند، لوکزانبورگ، نروژ، هلند، پرتقال، انگلستان و سوئد شورای هماهنگی گمرک Customs co_operation council) یا (C.C.C تشکیل شد. قبل از تشکیل‌این شورا همواره نیاز به هماهنگی در نمانکلاتورهای آماری و تعرفه‌ای از طریق تشکیل کنگره‌های اقتصادی بین‌المللی در اروپا دنبال شده، به‌طوریکه نتیجه طبقه‌بندی کالا و هماهنگی تعرفه‌های آماری در تمام کشور‌ها را تهیه و بعدها تعرفه‌هایی برای منظور‌های آماری و گمرکی ارائه‌داد. علاوه‌بر‌این نیاز به‌حل مشکلات جدی مقررات گمرکی در هر کشوری و همچنین دستیابی به زبانی مشترک، در بیان مفاهیم و اصطلاحات امور گمرکی و رویه‌های آن، تشکیل چنین شورایی بین‌المللی را بیش‌ازپیش اقتضا نمود. تشکیل شورای گمرکی یکی از فرایند‌های مهمی است که چه در زنجیره تامین و چه در لجستیک تاثیر گذاشته است.
شورای همکاری گمرکی با اهداف زیر در بروکسل تشکیل گردید:
- بررسی کلیه مسائل مربوط به همکاری‌های گمرکی موردنظر دولت‌های متعاهد براساس هدف‌های عمومی قرارداد تاسیس شورا.
- بررسی فنی جنبه‌های فنی رژیم گمرکی و همچنین عوامل مربوط، به‌منظور پیشنهاد راه‌حل‌های عملی به‌اعضا درجهت حصول هماهنگی و یکنواختی تشکیل گردید.
- تهیه و تنظیم طرح قرارداد‌ها، اصلاح قرارداد‌ها و توصیه پذیرش آنها به دولت‌هایی که از آن نفع می‌برند.
- توصیه به‌منظور تفسیر و اجرایی یکنواخت قرارداد‌ها راجع‌به نمانکلاتور طبقه‌بندی کالا‌ها در تعرفه‌های گمرکی و قرارداد راجع‌به ارزش گمرکی کالاهایی که از جانب گروه بررسی اتحادیه گمرکی اروپا، تنظیم شده آن هم براساس وظایفی که به‌موجب مقررات این قرارداد به‌عهده شورا واگذار گردید.
- انتشار اطلاعات مربوط‌به‌مقررات و تکنیک‌های گمرکی.
- ارائه نظریات و یا اطلاعات راجع‌به مسائل گمرکی در چارچوب هدف‌های عمومی قرارداد و توصیه‌های لازم در‌این‌زمینه به دولت‌هایی که نفعی می‌برند و شامل تقاضای دولت‌ها یا راسا به ابتکار شوراست.
- همکاری با سایر سازمان‌های مشترک بین دولت‌ها راجع‌به موادی که در حدود صلاحیت شوراست.
این شورا متشکل از چند دبیرخانه است؟
این شورا از‌‌یک دبیر خانه دائمی کل و دوازده کمیته تشکیل شده‌است که به‌شرح زیر است:
- کمیته اصلی دائمی فنی:
این کمیته کار ساده و هماهنگ کردن روش‌های گمرکی، کمک‌های متقابل ادرای، کمک‌های فنی در زمینه آموزش مسائل گمرکی، چگونگی کاربرد کامپیوتر در مسائل گمرکی و بررسی و انتشار اصطلاحات گمرکی را به‌عهده دارد.
- کمیته فنی ارزش گمرکی:
این کمیته به‌منظور تفسیر موافقتنامه ارزش گمرکی که از دستاوردهای موافقتنامه گات است و اجرای آن در کشورهای عضو تشکیل شده‌است.
- کمیته فنی تعین ارزش گمرکی بروکسل:
قبول ارزش گمرکی بروکسل بدین‌معناست‌که کشورهای عضو؛ تمام دستورالعمل و قواعد تعین ارزش گمرکی را براساس مقررات قرارداد گمرکی ارزش بروکسل قرار می‌دهند. لازم‌به‌ذکراست که ارزش بروکسل به‌منظور تحقق اهدافی نظیر: اعمال یکنواخت، بدون‌تبعیض و تعین‌ارزش، استواربرقاعده منظم و صحیح که در عین‌حال در چارچوب معاملات آزاد و دور از تزویر و رقابت‌های غیر عادی انجام‌‌یافته است، همچنین جلب‌نظر و اطمینان ادارات گمرک به‌ارزش واقعی کالا، حمایت بازرگان در مقابل عوامل غیرعادی ناشی‌از رقابت‌های مکارانه و احتراز از استنباط مامورین گمرک در مواردی که عمل آنها جنبه‌ایذایی(اذیت و آزار) دارد و سایر عوامل تعیین‌کننده قیمت کالا به‌وجود آمده‌است.
- کمیته اصلی نمانکلاتور:
کار این کمیته تدوین نمانکلاتور‌‌یا تعرفه‌های گمرکی از آن جمله، تدوین نمانکلاتور بروکسل BNT (Brussels Tatiff Nomenclature) است که بعدها و در سال 1975 به‌تعرفه شورای همکاری گمرکی CCCN(Customs Co_operation Council) تغیرنام یافت.
- کمیته مبارزه با تخلفات گمرکی
- کمیته آموزشی
- کمیته سیستم‌هاهنگ ” S ”
- کمیته شیمی
- کمیته شیمی‌دان
- کمیته مالی
- کمیسیون خط‌مشی
- روابط عمومی شورا
قانون گمرک(Customs law) به‌طورکلی شامل چه مباحثی است و در‌ایران این قانون با تعریف بین‌المللی آن چه شباهتی دارد؟
گمرک در اصطلاح بین‌المللی سازمان دولتی است که مسئول اجرای قوانین مربوط وصول حقوق و عوارض و همچنین نظارت بر واردات، ترانزیت و صادرات کالاست و واژه گمرک به‌‍‌هر‌‌یک از سازمان‌های گمرک یا ادارات اصلی و یا اداراتی که تابع آن هستند نیز اطلاق می‌شود. مانند مامور گمرک، حقوق گمرکی، اداره گمرک و اظهارنامه گمرکی و…. که همه‌این ادارات اصطلاح گمرک در کنارشان قرار دارد.
قانون گمرک طبق تعریف شورای همکاری گمرکی در واژه‌نامه گمرک شامل مقررات قانونی و آیین‌نامه‌ای مربوط‌به ورود یا صدور کالا و آنچه که مخصوصا اعمال و اجرای آن به‌عهده گمرک محول شده و هر نوع مقرراتی است که برطبق اختیارات قانونی گمرک وضع شده‌است.
واژه گمرک که معادل آن در زبان انگلیسی (Custom) و در فرانسوی(Douane) است به‌معنای تجار و مبادله کالاست.این کلمه خود از ریشه‌‌یونانی (commerx) به معنی حقوق متعلق به کالا و مال‌التجاره گرفته‌شده‌است. بعضی از نویسندگان متعقدند که پس از فتح قسطنتنیه توسط دولت عثمانی واژه (cummerx) از زبان‌‌یونانی اخذ و با تلفظ ” کومروک” مورد استفاده قرار گرفت و متعاقبا در زبان فارسی نیز وارد گردید. ظاهرا کلمه گمرک برای اولین‌بار در ضمن معاهدات نادر شاه با سلطان محمود خان اول_ پادشاه عثمانی_ در سال 1159 ذکر گردید و مفهوم آن همان حقوقی است که بر کالا یا مال‌التجاره تعلق می‌گیرد.
قانون گمرک به‌طورکلی شامل مباحث زیر است:
- ترکیب یا ساختار سازمانی اداره گمرک، وظایف، اختیارات و مسئولیت‌ها، همچنین حقوق و تعهدات مربوط به اشخاص هست.
- عوامل مربوط به‌اعمال حقوق و عوارض ورودی و مالیات‌ها.
- راه و طریق‌طلب دادخواهی(استیناف).
- همچنین عناوین کم و بیش در قوانین ملی هر کشوری راجع‌به گمرک مشاهده می‌شود، ضمن‌اینکه جزئیات دیگری که ممکن است برطبق تقاضای هر کشوری در قوانین گمرکی پیش‌بینی شده‌باشد، نیز وجود دارد.
نکته جالب آن است که واژه فرانسوی گمرک ریشه در کلمه دیوان فارسی دارد. دیوان در زمان ساسانیان به تشکیلات اداری گفته می‌شد که مامور وصول حقوق گمرکی بر مال‌التجاره بود. همچنین عبور کالا و مال‌التجاره طبق عهدنامه‌هایی که بین‌ایران و روم در‌این‌زمینه منعقد گردیده‌است باید از شعبه‌های گمرکی انجام شود و در همان زمان براساس عهدنامه‌هایی که بین نمایندگان و فرستادگان رسمی از حقوق گمرکی معاف بودند. بعد از حمله اعراب و نفود اسلام در ایران، خلیفه دوم مقررات گمرکی را در تمام سرزمین‌هایی که فتح کرده بود، برقرار کرد.
این تعاریف‌برگرفته از کتاب هزار پرسش و پاسخ گمرک و بازرگانی نوشته رضا بنایی است.
